Στην απόκτηση ενός ολοκληρωμένου και μόνιμου συστήματος έκδοσης μοναδικών κωδικών ιχνηλασιμότητας καπνικών προϊόντων προχωρά η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, με στόχο την υποστήριξη της καταπολέμησης της εμπορίας παράνομων προϊόντων καπνού.

Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Ότι θα δημιουργηθεί ηλεκτρονικό μάτι, που θα παρακολουθεί το προϊόν από το χωράφι ως την τελική του μορφή, καλύπτοντας έτσι ένα σημαντικό «κενό», που επιτρέπει σήμερα τη διακίνηση χύμα και λαθραίου καπνού, όπως επίσης το στήσιμο ολοκληρωμένων μονάδων παρασκευής λαθραίων τσιγάρων.

Πριν από λίγες ημέρες δημοσιεύθηκε η προκήρυξη του διαγωνισμού προμήθειας του συγκεκριμένου συστήματος, το οποίο πρόκειται να τεθεί σε πλήρη παραγωγική λειτουργία κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021. Ο προϋπολογισμός ανέρχεται στο 1.438.400 ευρώ, αλλά είναι προφανές ότι μοιάζει με σταγόνα στον ωκεανό των περίπου 700 εκατ. Ευρώ, που χάνονται κάθε χρόνο από το λαθρεμπόριο καπνικών.

Πληροφοριακό σύστημα ιχνηλασιμότητας του καπνού

Η πλήρης ιχνηλασιμότητα των καπνικών προϊόντων, από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωση, μέσα από σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα, αποτελεί ευρωπαϊκή πολιτική ελέγχου της παράνομης εμπορίας προϊόντων καπνού. Στη χώρα μας λειτουργεί ήδη ένα τέτοιο σύστημα, το οποίο ωστόσο είναι προσωρινό και πρόκειται να αντικατασταθεί από το μόνιμο πληροφοριακό σύστημα.

Μέσα από το σύστημα, κάθε προϊόν καπνού θα διαθέτει πάνω του έναν μοναδικό αναγνωριστικό κωδικό ο οποίος θα το συνοδεύει από την παραγωγή, την εμπορία του μέχρι και τη διάθεση του στον τελικό καταναλωτή. Στην Ελλάδα, η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης αποτελεί τον μοναδικό εκδότη (ID issuer) αυτών των κωδικών, ενώ το κόστος παραγωγής των κωδικών (6 ευρώ ανά 10.000 κωδικούς) επωμίζονται οι παραγωγοί καπνικών προϊόντων.

Το νέο πληροφοριακό σύστημα διαθέτει και μια καινοτομία: τη δημιουργία μιας ειδικής εφαρμογής που μέσω portal και χρήσης του μοναδικού κωδικού θα παρέχει σε πραγματικό χρόνο αναλυτικές πληροφορίες για το κάθε προϊόν. Με αυτόν τον τρόπο ο καταναλωτής θα γνωρίζει άμεσα και σε πραγματικό χρόνο την ημερομηνία παραγωγής του προϊόντος που κατανάλωσε και το κυριότερο, αν ο κωδικός που το προϊόν φέρει είναι αυθεντικός ή μη. Έτσι θα μπορεί να εξακριβώσει αν το προϊόν είναι παράνομο ή προϊόν νόμιμης παραγωγής και διακίνησης.

Το ποσοστό παράνομων τσιγάρων στην Ελλάδα και στην ΕΕ

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της KPMG, το ποσοστό παράνομων τσιγάρων έφτασε το 23,6%, το οποίο είναι το υψηλότερο που έχει καταγραφεί στην Ελλάδα και το υψηλότερο στην ΕΕ για το 2018. Συνολικά υπολογίζεται ότι διακινήθηκαν 3,9 δισεκατ. παράνομα τσιγάρα στην Ελλάδα το 2018, ενώ λόγω των παράνομων εργοστασίων παρασκευής τσιγάρων, καταγράφηκαν 1,5 δισεκ. παραποιημένα τσιγάρα, που είναι το υψηλότερο νούμερο στην ΕΕ.