Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την Τρίτη ελληνικό καθεστώς ενισχύσεων ύψους 1 δισ. ευρώ για τη στήριξη των επιχειρήσεων που πλήττονται λόγω της έξαρσης του κορωνοϊού.

Το καθεστώς εγκρίθηκε βάσει του προσωρινού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις, το οποίο ενέκρινε η Επιτροπή στις 19 Μαρτίου 2020 και τροποποιήθηκε στις 3 Απριλίου 2020. 

Η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε τα εξής: «Το παρόν ελληνικό καθεστώς επιστρεπτέων προκαταβολών ύψους 1 δισ. ευρώ θα συμβάλει στην εξασφάλιση επαρκούς ρευστότητας στην ελληνική οικονομία. Διασφαλίζει ότι οι επιχειρήσεις που πλήττονται περισσότερο λόγω της έξαρσης του κορωνοϊού θα συνεχίσουν την οικονομική τους δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της κρίσης και μετά το τέλος της», είπε.

 «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με τα κράτη μέλη για να εξασφαλίσει τη δυνατότητα εφαρμογής εθνικών μέτρων στήριξης με συντονισμένο και αποτελεσματικό τρόπο, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ», συνέχισε ο Βέστεϊγιερ.

 Το ελληνικό μέτρο στήριξης εν όψει κορωνοϊού

Η Ελλάδα κοινοποίησε στην Επιτροπή ένα καθεστώς επιστρεπτέων προκαταβολών, εκτιμώμενου ύψους 1 δισ. ευρώ βάσει του προσωρινού πλαισίου, για να στηρίξει τις επιχειρήσεις που πλήττονται από την έξαρση του κορωνοϊού.

 Το καθεστώς είναι ανοικτό σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε όλους τους τομείς και εφαρμόζεται σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Απευθύνεται σε επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προσωρινές οικονομικές δυσκολίες λόγω της έξαρσης του κορωνοϊού, όπως αποδεικνύεται από τη σημαντική μείωση της δραστηριότητάς τους.

 Το καθεστώς θα συμβάλει στην εξασφάλιση διαθέσιμης ρευστότητας στην αγορά, για να αντιμετωπιστεί η ζημία που προκλήθηκε από την έξαρση της νόσου και για να διατηρηθεί η συνέχεια της οικονομικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια και μετά την έξαρση της νόσου.

 Μέσω ΑΑΔΕ οι επιστρεπτέες προκαταβολές

Οι επιστρεπτέες προκαταβολές θα εκταμιεύονται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) απευθείας στις επιχειρήσεις, χωρίς τη διαμεσολάβηση των τραπεζών. Η στήριξη στο πλαίσιο αυτού του καθεστώτος θα χορηγείται έως τις 30 Ιουνίου 2020.

 Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το ελληνικό μέτρο συνάδει με τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο προσωρινό πλαίσιο. Ειδικότερα:

•  το καθεστώς επιστρεπτέων προκαταβολών περιορίζεται μόνο στις φερέγγυες επιχειρήσεις,
•  οι επιστρεπτέες προκαταβολές θα χορηγούνται έως τον Ιούνιο του 2020,
•  το μέτρο είναι αναλογικό για την αντιμετώπιση των συνεπειών της σοβαρής διαταραχής που προκαλείται από την έξαρση του κορονοϊού και
•  τα ποσά της ενίσχυσης δεν υπερβαίνουν τα επίπεδα που προβλέπονται στο προσωρινό πλαίσιο.

Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το μέτρο είναι αναγκαίο, κατάλληλο και αναλογικό για την άρση σοβαρής διαταραχής της οικονομίας κράτους μέλους, σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της ΣΛΕΕ και τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο προσωρινό πλαίσιο. Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή ενέκρινε το μέτρο βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.

 Το παρασκήνιο της απόφασης της Κομισιόν

Η Επιτροπή ενέκρινε προσωρινό πλαίσιο που δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να κάνουν χρήση της πλήρους ευελιξίας που προβλέπουν οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις με στόχο τη στήριξη της οικονομίας υπό τις σημερινές συνθήκες της έξαρσης του κορωνοϊού. Το προσωρινό πλαίσιο, όπως τροποποιήθηκε στις 3 Απριλίου 2020, προβλέπει τα ακόλουθα είδη ενισχύσεων που μπορούν να χορηγούν τα κράτη μέλη:

 i) Άμεσες επιχορηγήσεις, εισφορές μετοχικού κεφαλαίου, επιλεκτικά φορολογικά πλεονεκτήματα και προκαταβολές μέχρι ποσού 100 000 ευρώ σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της πρωτογενούς γεωργίας, 120 000 ευρώ σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών και 800 000 σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε όλους τους άλλους τομείς για την αντιμετώπιση των επειγουσών αναγκών τους σε ρευστότητα. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να χορηγούν, μέχρι ονομαστικής αξίας 800 000 ευρώ ανά επιχείρηση, δάνεια μηδενικού επιτοκίου ή εγγυήσεις δανείων οι οποίες καλύπτουν το 100 % του κινδύνου, εκτός από τον τομέα της πρωτογενούς γεωργίας και των τομέα της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών, όπου ισχύουν τα όρια των 100 000 και των 120 000 ευρώ ανά επιχείρηση, αντιστοίχως.

ii) Κρατικές εγγυήσεις για δάνεια σε επιχειρήσεις για να διασφαλιστεί ότι οι τράπεζες εξακολουθούν να χορηγούν δάνεια στους πελάτες τους που τα έχουν ανάγκη. Αυτές οι κρατικές εγγυήσεις μπορούν να καλύπτουν έως το 90 % του κινδύνου των δανείων που χορηγούνται για να βοηθούνται οι επιχειρήσεις να καλύψουν άμεσες ανάγκες σε κεφάλαια κίνησης και σε επενδυτικά κεφάλαια.

iii) Επιδοτούμενα κρατικά δάνεια προς επιχειρήσεις με ευνοϊκά επιτόκια. Τα δάνεια αυτά μπορούν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να καλύψουν άμεσες ανάγκες σε κεφάλαια κίνησης και επενδυτικά κεφάλαια.

iv) Διασφαλίσεις για τις τράπεζες που διοχετεύουν κρατικές ενισχύσεις στην πραγματική οικονομία. Το πλαίσιο καθιστά σαφές ότι οι εν λόγω ενισχύσεις θεωρούνται άμεσες ενισχύσεις στους πελάτες των τραπεζών και όχι στις ίδιες τις τράπεζες, και παρέχει οδηγίες σχετικά με τον τρόπο διασφάλισης της ελάχιστης δυνατής στρέβλωσης του ανταγωνισμού μεταξύ τραπεζών.

v) Δημόσια βραχυπρόθεσμη ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων για όλες τις χώρες, χωρίς το εκάστοτε κράτος μέλος να χρειάζεται να αποδεικνύει ότι η αντίστοιχη χώρα είναι προσωρινά «μη εμπορεύσιμη».

vi) Στήριξη στους τομείς της έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α) σε σχέση με τον κορονοϊό για να αντιμετωπιστεί η σημερινή υγειονομική κρίση, με τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, επιστρεπτέων προκαταβολών ή φορολογικών πλεονεκτημάτων. Μπορεί να χορηγείται πριμοδότηση για έργα διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών.

vii) Στήριξη για την κατασκευή και αναβάθμιση υποδομών δοκιμών για την ανάπτυξη και τη δοκιμή σχετικών προϊόντων (όπως εμβόλια, αναπνευστήρες και προστατευτικές στολές) που χρειάζονται για την αντιμετώπιση της έξαρσης του κορωνοϊού, έως την πρώτη βιομηχανική αξιοποίηση. : μπορεί να λαμβάνει τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, φορολογικών πλεονεκτημάτων, επιστρεπτέων προκαταβολών και εγγυήσεων κάλυψης ζημιών. Οι επιχειρήσεις μπορούν να επωφελούνται από πριμοδότηση όταν η επένδυσή τους υποστηρίζεται από περισσότερα του ενός κράτη μέλη και όταν η επένδυση ολοκληρώνεται εντός δύο μηνών από τη χορήγηση της ενίσχυσης.

viii) Στήριξη για την παραγωγή προϊόντων που σχετίζονται με την αντιμετώπιση της έξαρσης του κορωνοϊού με τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, φορολογικών πλεονεκτημάτων, επιστρεπτέων προκαταβολών και εγγυήσεων κάλυψης ζημιών. Οι εταιρείες μπορούν να επωφελούνται από πριμοδότηση όταν η επένδυσή τους στηρίζεται από περισσότερα του ενός κράτη μέλη και όταν η επένδυση ολοκληρώνεται εντός δύο μηνών από την υποβολή της αίτησής τους.

ix) Στοχευμένη στήριξη με τη μορφή αναβολής καταβολής των φόρων και/ή αναστολών των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για τους τομείς αυτούς, τις περιφέρειες ή τους τύπους επιχειρήσεων που πλήττονται περισσότερο από την έξαρση της νόσου.

x) Στοχευμένη στήριξη με τη μορφή επιδοτήσεων μισθών για τους εργαζομένους σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε τομείς ή περιφέρειες που έχουν πληγεί περισσότερο από την έξαρση του κορωνοϊού, οι οποίες θα έπρεπε διαφορετικά να απολύσουν προσωπικό.

Συνδυαστικά μέτρα στήριξης με βάση το προσωρινό πλαίσιο της ΕΕ

Το προσωρινό πλαίσιο επιτρέπει στα κράτη μέλη να συνδυάζουν όλα τα μέτρα στήριξης, εκτός από δάνεια και εγγυήσεις για το ίδιο δάνειο και εφόσον δεν υπερβαίνουν τα όρια που προβλέπονται στο προσωρινό πλαίσιο.

 Επιτρέπει επίσης στα κράτη μέλη να συνδυάζουν όλα τα μέτρα στήριξης που εγκρίνονται βάσει του προσωρινού πλαισίου με υφιστάμενες δυνατότητες χορήγησης ενισχύσεων ήσσονος σημασίας ύψους έως 25 000 ευρώ για διάστημα τριών οικονομικών ετών για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον πρωτογενή γεωργικό τομέα, 30 000 ευρώ για διάστημα τριών οικονομικών ετών για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών και 200 000 ευρώ για διάστημα τριών οικονομικών ετών για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε όλους τους άλλους τομείς.

 Ταυτόχρονα, τα κράτη μέλη πρέπει να δεσμευτούν ότι θα αποφεύγουν την αδικαιολόγητη σώρευση μέτρων στήριξης για τις ίδιες επιχειρήσεις, ώστε η στήριξη να περιορίζεται στην κάλυψη των πραγματικών αναγκών τους.

 Συμπληρωματικό των κρατικών ενισχύσεων το προσωρινό πλαίσιο

Επιπλέον, το προσωρινό πλαίσιο συμπληρώνει τις πολλές άλλες δυνατότητες που έχουν ήδη στη διάθεσή τους τα κράτη μέλη για τον μετριασμό των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της έξαρσης του κορωνοϊού, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.

 Στις 13 Μαρτίου 2020, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τη συντονισμένη οικονομική αντίδραση στην έξαρση της νόσου COVID-19, στην οποία περιγράφονται οι εν λόγω δυνατότητες. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη μπορούν να προβαίνουν σε αλλαγές γενικής εφαρμογής υπέρ επιχειρήσεων (π.χ. αναβολή φόρων ή επιδότηση της μερικής απασχόλησης σε όλους τους τομείς), οι οποίες δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Μπορούν επίσης να χορηγούν αποζημίωση σε επιχειρήσεις για ζημίες που προκλήθηκαν άμεσα λόγω της έξαρσης του κορωνοϊού.

 Ως τα τέλη Δεκέμβρη η ισχύς του προσωρινού πλασίου

Το προσωρινό πλαίσιο θα εφαρμοστεί έως το τέλος Δεκεμβρίου 2020. Για να υπάρξει ασφάλεια δικαίου, η Επιτροπή θα αξιολογήσει πριν από την εν λόγω ημερομηνία εάν θα χρειαστεί η παράτασή της εφαρμογής του πλαισίου.

 Η μη εμπιστευτική εκδοχή της απόφασης θα δημοσιευθεί με αριθμό υπόθεσης SA.56815 στο μητρώο κρατικών ενισχύσεων στον ιστότοπο Ανταγωνισμού της Επιτροπής αφ' ης στιγμής διευθετηθούν τυχόν ζητήματα απορρήτου. Οι νέες δημοσιεύσεις αποφάσεων για τις κρατικές ενισχύσεις στο διαδίκτυο και στην Επίσημη Εφημερίδα αναρτώνται στο State Aid Weekly e-News (εβδομαδιαίο ηλεκτρονικό δελτίο για τις κρατικές ενισχύσεις).