Το 2008, παρά την οικονομική κρίση, οι εταιρικές επενδύσεις έρευνας και ανάπτυξης (Ε&Α)  αυξήθηκαν παγκοσμίως κατά 6,9%, όπως αναφέρεται στον "EU Industrial R&D Investment Scoreboard" (τον πίνακα αποτελεσμάτων για βιομηχανικές επενδύσεις Ε&Α στην ΕΕ) του 2009, που δημοσιεύεται σήμερα. Με αύξηση 8,1%, η μεγέθυνση των επενδύσεων Ε&Α των κοινοτικών επιχειρήσεων, δηλαδή των εταιρειών που έχουν την έδρα τους στην ΕΕ, είναι σημαντικά υψηλότερη από την αντίστοιχη των εταιρειών των ΗΠΑ για δεύτερη συνεχή χρονιά, με 5,7%, και αυτών της ιαπωνικής αγοράς, με 4,4%. Δύο εταιρείες της ΕΕ περιλαμβάνονται στην πρώτη δεκάδα: η  Volkswagen στην 3η θέση, με επενδύσεις Ε&Α ύψους 5,93 δις ευρώ και η Nokia στην 8η. Ο μεγαλύτερος επενδυτής στον τομέα της Ε&Α παγκοσμίως ήταν η ToyotaMotor, με 7,61 δις ευρώ. Εξάλλου, σύμφωνα με την έκθεση, οι εταιρείες από τις αναδυόμενες χώρες παρουσιάζουν την υψηλότερη αύξηση στις επενδύσεις Ε&Α.

«Το γεγονός ότι το 2008 οι επιχειρήσεις της ΕΕ διατήρησαν τις επενδύσεις τους σε Ε&Α, μέσα σε περιβάλλον οικονομικής κρίσης είναι καλή είδηση. Αυτή είναι η καλύτερη στρατηγική για να βγουν ενισχυμένες από την κρίση. Πρέπει να υποστηρίζουμε τις προσπάθειες των επιχειρήσεων της ΕΕ και να παρέχουμε κίνητρα για την ενίσχυση των τομέων υψηλής έντασης έρευνας στην ΕΕ. Η  οικοδόμηση ενός γνήσια ευρωπαϊκού χώρου έρευνας αποτελεί μέρος της απάντησης, μαζί με τις δράσεις της ΕΕ για την προώθηση έξυπνων επενδύσεων στην Ε&Α. Χαιρετίζω επίσης την αύξηση των επενδύσεων Ε&Α από κοινοτικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις ενεργειακές τεχνολογίες χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Πρόκειται για νέες πηγές για την ανάπτυξη της ΕΕ και την απασχόληση», δήλωσε ο Επίτροπος κ. Janez Potočnik, αρμόδιος για την επιστήμη και την έρευνα.

Από τον πίνακα αποτελεσμάτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις βιομηχανικές επενδύσεις Ε&Α στην ΕΕ προκύπτει ότι, παρά την οικονομική κρίση, οι εταιρικές επενδύσεις Ε&Α σε παγκόσμια κλίμακα παραμένουν στο 6,9%, σε σύγκριση με το  9,0% του 2007 (διάγραμμα 1). Οι κοινοτικές εταιρείες κατόρθωσαν να διατηρήσουν την αύξηση των επενδύσεών τους σε Ε&Α σχεδόν αμετάβλητη στο 8,1%, από 8,8% το 2007, ενώ στις αμερικανικές εταιρείες μειώθηκε από 8,6% το 2007 σε 5,7% το 2008. Οι εταιρείες που εδρεύουν σε χώρες με αναδυόμενη οικονομία συνέχισαν να παρουσιάζουν την υψηλότερη ανάπτυξη σε Ε&Α: επικεφαλής η Κίνα με αύξηση 40%, ακολουθούν η Ινδία (27,3%), η Ταϊβάν (25,1%) και η Βραζιλία (18,6%). Αν οι επιπτώσεις της κρίσης δεν αντανακλώνται ακόμα πλήρως στις εταιρικές επενδύσεις Ε&Α, είναι εμφανέστερες σε άλλους δείκτες που συνεκτιμώνται στον πίνακα αποτελεσμάτων, όπως τα κέρδη εκμετάλλευσης της εταιρείας, τα οποία μειώθηκαν κατά 30,5% για τις κοινοτικές επιχειρήσεις και κατά 19,1% για τις αμερικανικές.

Οι τάσεις στις επιχειρήσεις

Δύο εταιρείες της ΕΕ, η Volkswagen και η Nokia, συγκαταλέγονται στους δέκα πρώτους επενδυτές Ε&Α· πέντε προέρχονται από τις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων της Microsoft, της General Motors, της Pfizer· και μία από την Ιαπωνία, η Toyota, στην πρώτη θέση. Στους πρώτους 50 επενδυτές Ε&Α υπάρχουν 16 κοινοτικές επιχειρήσεις και 18 αμερικανικές, δύο λιγότερες σε κάθε πλευρά σε σχέση με το 2007, ενώ η Ιαπωνία έχει 13 εταιρείες, τέσσερις περισσότερες από το 2007. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις της ΕΕ στις πρώτες 50 είχαν μεγαλύτερη μέση ένταση Ε&Α (ποσοστό Ε&Α επί των πωλήσεων) σε σχέση με μη κοινοτικές επιχειρήσεις, με ποσοστό 7,8% έναντι 6,8% (διάγραμμα 2). 

Οι τάσεις στους τομείς

Η ανάπτυξη Ε&Α στις ΗΠΑ κυριαρχείται από τους τομείς υψηλής έντασης σε Ε&Α, όπου περιλαμβάνεται η φαρμακευτική και οι κλάδοι της βιοτεχνολογίας και των ΤΠ, ενώ η ανάπτυξη Ε&Α στην ΕΕ κατανέμεται περισσότερο ομοιόμορφα σε όλους τους τομείς.

Οι εταιρείες των ΗΠΑ έχουν ενισχύσει την ηγετική τους θέση στον τομέα της Ε&Α υψηλής έντασης, με αύξηση των επενδύσεών τους κατά 35% στα τελευταία τέσσερα χρόνια, έναντι μόλις 13,6% των κοινοτικών εταιρειών (διάγραμμα 3). Ενώ το σύνολο του τομέα Ε&Α υψηλής έντασης των ΗΠΑ είναι διπλάσιο από το μέγεθος του κοινοτικού ως προς τις επενδύσεις σε Ε&Α, οι επιχειρήσεις της ΕΕ στον τομέα αυτό παρουσιάζουν παρόμοια απόδοση με τους ανταγωνιστές τους από τις ΗΠΑ όσον αφορά Ε&Α και σχετικούς δείκτες. 

Οι εταιρείες της ΕΕ προπορεύονται στους τομείς Ε&Α μεσαίας/υψηλής και μεσαίας/χαμηλής έντασης, όπως τα  αυτοκίνητα και εξαρτήματα, ο ηλεκτρονικός και ηλεκτρικός εξοπλισμός ή η χημική βιομηχανία.

Ο τομέας των φαρμακευτικών προϊόντων και της βιοτεχνολογίας ενισχύει τη θέση του ως κορυφαίος επενδυτής σε Ε&Α, τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και στις ΗΠΑ, αντιπροσωπεύοντας αντίστοιχα ποσοστό 18,9% και 25,0%. Πολλές φαρμακευτικές εταιρείες παρουσίασαν σημαντική αύξηση στις επενδύσεις Ε&Α: π.χ. η Takeda Pharm (42,7%), η  Boehringer Ingelheim (21,9%), η  Schering-Plough (20,6%). Ωστόσο, η  Merck  (ΗΠΑ), η  Johnson & Johnson και η Pfizer μείωσαν τις επενδύσεις τους σε Ε&Α από 1 έως 2%. 

Ο τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας και των εξαρτημάτων είναι τρίτος παγκοσμίως, με 17,1%, αλλά πρώτος στην ΕΕ και την Ιαπωνία, με 25,0% και 27,0% αντίστοιχα. Παρά το γεγονός ότι ήταν ο πρώτος τομέας που επλήγη από την οικονομική κρίση, μερικές αυτοκινητοβιομηχανίες παρουσίασαν κατά το τελευταίο έτος διψήφια αύξηση Ε&Α: η Volkswagen (20,4%), η Peugeot (14,4%) και η Fiat (14,1%).  Άλλοι περιόρισαν σημαντικά τις επενδύσεις τους σε Ε&Α, π.χ. η  Renault (-9,2%), η Daimler (-9,1%), η BMW (-8,9%), η  Ford Motor (-2,7%), και η  General Motors (-1,2%).

Στον φετεινό πίνακα αποτελεσμάτων επιβεβαιώνεται έντονη δραστηριότητα Ε&Α στις εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι έξι κοινοτικές εταιρείες στον τομέα αυτό παρουσίασαν εντυπωσιακή αύξηση σε επενδύσεις Ε&Α κατά τα τρία τελευταία χρόνια (διάγραμμα 4).

Ιστορικό και πλαίσιο

Ο πίνακας αποτελεσμάτων για βιομηχανικές επενδύσεις Ε&Α στην ΕΕ παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις 1000 κορυφαίες επιχειρήσεις της ΕΕ και 1000 μη ευρωπαϊκές εταιρείες που επενδύουν σε Ε&Α κατά το τελευταίο έτος αναφοράς. Ο πίνακας δημοσιεύεται κάθε χρόνο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο πίνακας αποτελεσμάτων και άλλες εκθέσεις IRMA (παρακολούθηση και ανάλυση βιομηχανικών επενδύσεων στην έρευνα), μπορούν να τηλεφορτωθούν από τον ιστότοποhttp://iri.jrc.ec.europa.eu/