Μεγάλες πιθανότητες στην περαιτέρω συγκέντρωση του λιανεμπορίου τροφίμων δίνουν αναλυτές της αγοράς, δεδομένων των συνθηκών που επικρατούν στην ελληνική οικονομία. «Με την κατανάλωση να παραμένει σε πτωτική τροχιά, τα περιθώρια κέρδους να συρρικνώνονται δραματικά και τη ρευστότητα να σπανίζει, η συνένωση δυνάμεων φαντάζει μονόδρομος για όσες αλυσίδες δρούσαν με οριακά αποτελέσματα», σημειώνουν χαρακτηριστικά και προσθέτουν πως το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους κατά 50% θα επιδεινώσει την κατάσταση.

Ενδεικτικό είναι πως ο αριθμός των ημερών που εισπράττονται πλέον οι απαιτήσεις των επιχειρήσεων από πελάτες έχει ξεπεράσει κατά πολύ τις 162 ημέρες (μέσος όρος) που ήταν το 2010 και 111 ημέρες το 2009, και φθάνει πλέον στις 270 ημέρες (9 μήνες)!

Ήδη, μεγάλα σούπερ μάρκετ με εκτεταμένο δίκτυο καταστημάτων και σημαντική παρουσία σε ολόκληρη την επικράτεια της χώρας, αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες, καθώς αδυνατούν να αποπληρώσουν έγκαιρα τις υποχρεώσεις προς τους προμηθευτές τους.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι τουλάχιστον μία μεγάλη πανελλαδικής εμβέλειας αλυσίδα αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ρευστότητας, τα οποία γνωρίζει η αγορά, αλλά καταβάλλεται προσπάθεια να κρατηθούν χαμηλά οι τόνοι, μήπως και η όλη κατάσταση καταστεί διαχειρίσιμη.

Σιωπηρό «πωλητήριο»
Χειρότερη είναι η εικόνα που παρουσιάζουν τα περισσότερα μικρά σούπερ μάρκετ καθώς αδυνατούν να αντεπεξέλθουν της κρίσης και να ανταγωνιστούν επί ίσοις όροις τους δυνατούς παίκτες του κλάδου. Σύμφωνα με πληροφορίες, σημαντικός αριθμός αλυσίδων που ο τζίρος τους δεν υπερβαίνει τα 100 εκατ. ευρώ, κτυπά την πόρτα μεγάλων εταιρειών, ζητώντας τη στήριξή τους για να επιβιώσει της ύφεσης και να αποφύγει το «λουκέτο». «Δεν αντέχουν άλλο», είναι η φράση που χρησιμοποίησε πρόσφατα άνθρωπος του χώρου, θεωρώντας σχεδόν βέβαιο πως το επόμενο διάστημα θα ενταχθούν σε μεγαλύτερα σχήματα.

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μικροί, οφείλονται κυρίως στο γεγονός πως δεν φρόντισαν να προετοιμαστούν έγκαιρα για την κρίση και να περιορίσουν τα «ανοίγματά τους». Μέσα σε σύντομο σχετικά διάστημα, έχασαν μεγάλο μέρος της ανταγωνιστικότητά τους και απώλεσαν τα όποια πλεονεκτήματα είχαν ενώ τα ερείσματα στην τοπική κοινωνία και η απασχόληση που προσέφεραν στους κατοίκους των διάφορων περιοχών ανά την Ελλάδα, δεν είναι πλέον ικανά για να διατηρήσουν την πελατεία και τις πωλήσεις τους.

Επιπλέον, η αδυναμία τους να διεκδικήσουν καλύτερες τιμές από τους προμηθευτές και να κάνουν δελεαστικές εκπτώσεις, έστρεψε τους καταναλωτές στους ομίλους τροφίμων.

Συγκέντρωση με ιστορία
Η διαδικασία συγκέντρωσης πάντως δεν είναι κάτι καινούριο για τα ελληνικά δεδομένα. Έρευνα της ICAP έδειξε πως η τάση αυτή έχει ξεκινήσει τουλάχιστον μία δεκαετία και πλέον το μεγαλύτερο ποσοστό των σούπερ μάρκετ της χώρας ανήκει σε κάποια μεγάλη αλυσίδα (στο 60,6% το 2008). Αρκεί, μια ματιά στις ραγδαίες αλλαγές που συνέβησαν τα δύο προηγούμενα χρόνια στον κλάδο για να πεισθεί και ο πιο δύσπιστος. Κολοσσοί όπως η γερμανική αλυσίδα Aldi αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα και να μεταβιβάσει τα 36 καταστήματά της στη Lidl. Άλλοτε δυναμικοί όμιλοι όπως η Ατλάντικ, «κατέρρευσαν» «εν μια νυκτί» και πούλησαν κομμάτια του δικτύου τους σε ανταγωνιστές, όπως η «Σκλαβενίτης» και ο «Μασούτης», ενώ άλλοι επιλέγουν τη συνένωση δυνάμεων όπως έκανε η Dia Hellas, η οποία συγχωνεύτηκε με την «Carrefour Μαρινόπουλος».

Εντείνεται ο «πόλεμος» των προσφορών
Με αμείωτη ένταση συνεχίζουν τις προωθητικές ενέργειες και προσφορές, οι μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, τις έντονες, προκειμένου να τονώσουν τις πωλήσεις τους εν μέσω ύφεσης και μείωσης των εισοδημάτων. Η επιθετική πολιτική τιμών που υιοθετούν έχει και έναν ακόμη στόχο: να διευρύνουν τα μερίδιά τους, κυρίως εις βάρος των μικρότερων παικτών, οι οποίοι αδυνατούν να απαντήσουν με τα ίδια «όπλα». Πρωταγωνιστές στην «κούρσα» των προσφορών, είναι οι εταιρείες Carrefour Μαρινόπουλος και ΑΒ Βασιλόπουλος, που ανήκουν στους πολυεθνικούς ομίλους Carrefour και Delhaize Group, αντίστοιχα και ακολουθούν η εκπτωτική αλυσίδα Lidl, η βορειοελλαδίτικη Μασούτης Σούπερ Μάρκετ, η Σκλαβενίτης, η Γαλαξίας, αλλά και η Βερόπουλος, η οποία το τελευταίο διάστημα φαίνεται να κάνει την αντεπίθεσή της. Οι προσφορές που αγγίζουν πρωτοφανή επίπεδα (30%, 40% ακόμη και 50%) δεν περιορίζονται σε συγκεκριμένα είδη, αλλά αφορούν ολοένα και περισσότερες κατηγορίες.

Ιδιωτική ετικέτα
Επιπλέον, προκειμένου να κερδίσουν περισσότερους καταναλωτές οι αλυσίδες επενδύουν στην επέκταση της γκάμας των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, τα οποία αυξάνονται με ρυθμούς της τάξης του 10%-15% ή και μεγαλύτερους ανάλογα με την προϊοντική ομάδα. Την ανοδική τάση έρχεται να επιβεβαιώσει έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και του καθηγητή Γιώργου Μπάλτα, σύμφωνα με την οποία η ιδιωτική ετικέτα έχει εδραιωθεί στη συνείδηση των καταναλωτών ανεξάρτητα από την οικονομική τους κατάσταση. Από την ίδια έρευνα προκύπτει πως 1 στα 5 προϊόντα που πωλούνται σήμερα στα σούπερ μάρκετ είναι ιδιωτικής ετικέτας, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των καταναλωτών θεωρούν πως έχουν καλύτερη τιμή σε σχέση με τα επώνυμα.

Μείωση κόστους
Στη συγκράτηση του λειτουργικού κόστους εστιάζουν τα σούπερ μάρκετ, προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικά. Στο πλαίσιο αυτό, συζητάνε τη μείωση των μισθωμάτων στα καταστήματα που ενοικιάζουν και διαπραγματεύονται με τους προμηθευτές τους καλύτερες τιμές. Παράλληλα, δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο -εφόσον τα πράγματα δυσκολέψουν- να κάνουν χρήση των επιχειρησιακών συμβάσεων. Η λύση αυτή, όπως αναφέρουν πηγές από τις εταιρείες, θα βοηθούσε σημαντικά την προσπάθεια που καταβάλλουν να συγκρατήσουν τις δαπάνες και να μειώσουν το κόστος, το οποίο επιβαρύνεται από την επιβολή νέων φορολογικών μέτρων, όπως το τέλος ακινήτων. Υπολογίζεται πως οι 8 μεγαλύτερες αλυσίδες θα κληθούν να καταβάλουν μόνο για το τέλος ακινήτων περίπου 20 εκατ. ευρώ.